Στοιχεία από Μάχη οχυρών 1941‏

Το Λίσσε με Διοικητή τον Ταγματάρχη Γ. Δετοράκη, τό Περιθώρι μέ Διοικητή το Λο­χαγό Σπ. Δαράτο, τό Πυραμιδοειδές με Διοικητή το Λοχαγό Ρογκάκο, αξίζουν  την ίδια τιμή και αναγνώριση. 

Τέσσερις ολόκληρες μέρες κράτησε ή αντίσταση τοϋ κυρίου οχυρού Λίσσε. 

Συνθηκολόγησε μό­νο όταν ελήφθη διαταγή κι' αυτό, αφού ήδη το Μέτωπο είχε σπάσει προ πολλού στη γραμμή Κιλκις-Θεσσαλονίκη και ο Τσολάκογλου είχε ήδη υπογράψει με τούς Γερμανούς την παράδοση όλου τού Στρατού. Δεν είχε κανένα νεκρό, μόνο τραυ­ματίες. 

Οι αναφερόμενοι λίγοι νεκροί στό μνημείο είναι από κοντινά προς αυτό οχυρά και φυλάκια. Σύμφωνα με μαρτυ­ρίας ντόπιων, δεν θε υπήρχανε ούτε αυτοί οι νεκροί, αν δεν τους παρέσυρε ο ενθουσιασμός και δεν καλυφθήκανε όπως έπρεπε. μέσα στη χαρά τής διαφαινόμενης νίκης ή, δυστυχώς, μερικοί στραφήκανε για πλιάτσικο σε Γερμανούς στρατιώτες και  μηχανοκίνητα, πού είχανε αχρηστευθεί από τα καταιγιστικά πυρά των Ελλήνων.

Την 9-4-1941, ό Ταγματάρχης Γ. Δεττοράκης από το Λίσσε μεταφέρθηκε στο Κάτω Νευροκόπι με το αυτοκίνητο τού Γερμανού Στρατηγού, Διοικητού τής Με­ραρχίας. Λόχος τής Φρουράς του Γερμα­νικού «απέδωσε τιμάς» στον ταγματάρχη Δετοράκη, γιατί οι Γερμανοί τιμήσανε την ηρωική αντίσταση των εχθρών τους, μα­χητών των οχυρών, σ' όλες αυτές τις ημέ­ρες του τιτάνιου αγώνα καί δέν λυγίσανε. Μέσα στο γραφείο του Γερμανού Στρα­τηγού έγινε ο εξής διάλογος μεταξύ αυτού και τού "Ελληνα Ταγματάρχη Γ. Δετορά­κη, όπως διασώθηκε στην επίσημη ανα­φορά τής 14-11-1945 προς το Γ.Ε.Σ. από τον Συνταγματάρχη Α. Παπαδομαρκάκη

Γερμανός Στρατηγός:   Πόσοι "Αγγλοι αξιωματικοί καί όπλΐται ήσαν εις τό Όχυρόν σας;

-Δετοράκης:    Ουδείς.

-Στρατηγός:    Αδύνατον...

-Δετοράκης:   Ουδείς   Στρατηγέ...

 -Στρατηγός:   Σιώπησε...( Σημεία έκνευρισμοϋ και αμφιβολίας...)

Και έν συνεχεία έρωτά:   Πόσας απώλει­ας είχε τό Οχυρόν;

-Δετοράκης:    15 τραυματίας όπλίτας και ένα άξιωματικόν. Ούδένα νεκρόν.

-Στρατηγός:    Αδύνατον!...

-Δετοράκης:   Οί τραυματίαι μετεφέρθησαν εις τό ενταύθα Νοσοκομείον σας. Δύνασθε νά πεισθήτε αυτοπροσώπως...

-Στρατηγός:   Τί καταστροφάς υπέστη τό Όχυρόν;

-Δετοράκης:   Ούδεμίαν άξίαν λόγου. Τά πάντα έλειτούργησαν άριστα.

-Στρατηγός:   Πόση δύναμις κατείχε τό Κρέστη;

-Δετοράκης:  Λόχος Πεζικού δυνάμεως 3 διμοιριών ύπό έφεδρον ύπολοχαγόν ώς Διοικητήν.

-Στρατηγός:  Έκδήλωσις αμφιβολίας... (επετέθη εκεί δια δύο Ταγμάτων). Και διατί μας άφίσατε τήν πρώτην ήμέραν νά πλησιάσωμεν εις άπόστασιν τών 600-700 μέτρων άνευ ουδεμιάς εκδηλώσεως πυρός;

-Δετοράκης:   Επεδίωξα και επέτυχα τον απόλυτον αίφνιδιασμόν.

Μετά τήν άπάντηοιν αυτήν, ό Γερμα­νός Στρατηγός ήγέρθη, έλαβε τήν στάσιν «προσοχής», έχαιρέτησε στρατιωτικώς τον Ταγματόρχην Δετοράκην, τού έσφιξε τήν χείρα και εΐπε:

«Τά θερμά συγχαρητήρια τού Γερ­μανικού Στρατού. Νά διαβιβασθούν εις τά Στρατεύματα σου, διότι έπολέμησαν ήρωϊκώτατα διά τήν Πατρίδα σας. Και δι' αυτό δέν θά σας μεταχειρισθώμεν ώς αιχμαλώτους».