Είναι πράγματι το χρέος το βασικό πρόβλημα της χώρας;

Του Γιώργου Λακόπουλου 

Μετά την τρίτη επιστροφή του στην εξουσία ο Ανδρέας Παπανδρέου είπε μια κουβέντα: "Είτε η Ελλάδα θα αφανίσει το χρέος, είτε το χρέος θα αφανίσει την Ελλάδα". Έκτοτε αυτό έγινε κάτι σαν ιερό κείμενο, στο οποίο ανατρέχουν όλοι οι πολιτικοί. 

Στις μέρες μέρας η κυβέρνηση Τσίπρα έχει αναγάγει το θέμα του χρέους σε Λυδία λίθο. Η απομείωση του χρέους είναι η σταθερή επιδίωξή της –και κατά τη ρητορική της οφειλή των εταίρων.

Είναι όμως αυτό το κεντρικό πρόβλημα της χώρας -με την έννοια ότι αν λυθεί τα υπόλοιπα θα έλθουν μόνα τους;  Γύρω από αυτό περιστρέφονται αλλά συναφή ερωτήματα. 

Γιατί δεν άλλαξε η κατάσταση στη χώρα με το βαθύ κούρεμα του 2012; Τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει στην πράξη η διευθέτηση του χρέους που επιδιώκει η κυβέρνηση; 

Οι απαντήσεις λίγο πολύ είναι γνωστές. Η μείωση χρέους του 2012 υπερακοντίστηκε από την προσθήκη καινούργιου χρέους με τον συνεχιζόμενο δανεισμό. Έμεινε κυρίως η ρητορική του Βενιζέλου για "το PSI και τις παραμετρικές αλλαγές του χρέους". Η ρύθμιση για την όποια μιλάμε σήμερα, δεν μπορεί να πάει πέρα από επιμήκυνση αποπληρωμής και την ελαφρά κάμψη των ήδη χαμηλών επιτοκίων. 

Αυτά δεν θα αλλάξουν δραστικά την οικονομία. Απλώς θα προκύψουν στον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό κάποια κονδύλια, τα όποια θα διατεθούν για "ανάπτυξη". Στην πραγματικότητα η εκάστοτε κυβέρνηση θα τα χρησιμοποιεί για ψηφοθηρικές επιδιώξεις. 

Ακόμη και νέο ονομαστικό κούρεμα του χρέους δεν θα επέδιδε τίποτε περισσότερο από το προηγούμενο. Γιατί το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας δεν είναι η δημοσιονομική εκτροπή –σε ό,τι αφορά το έλλειμμα έχει ήδη ανασκευαστεί. Δεν είναι το υψηλό χρέος, που είναι άλλωστε σύνηθες πρόβλημα για τις περισσότερες χώρες. 

Είναι ότι δεν παράγει. Την ανάπτυξη που θα αναζωογονούσε την παραγωγική διαδικασία δεν μπορεί να την εκβιάσει το κράτος μέσω του κρατικού προϋπολογισμού. 

Από τη στιγμή που το πρόβλημα της χώρας είναι ότι δεν παράγει, ο μόνος τρόπος να το αντιμετωπίσει είναι να προσελκύει ξένες επενδύσεις, όχι να της χαρίσουν χρέη. Υπολογίζονται σε εκατό δισ. ευρώ για να κινηθεί ανοδικά η οικονομία. Πρέπει οι  ιδιωτικές επενδύσεις να ξεφύγουν από το 10% του ΑΕΠ που είναι σήμερα και να ξεπεράσουν το 20%.

Αυτό δεν θα γίνει με τη διευθέτηση του χρέους, όποια μορφή και αν πάρει. Θα γίνει με τη δημιουργία προϋποθέσεων για επενδύσεις. Η πρώτη είναι η υλοποίηση του Μνημονίου και δι αυτής τα έξης: λιτό και πάγιο φορολογικό σύστημα, αποτελεσματική διοίκηση, άμεση απόδοση δικαιοσύνης, διαφάνεια, υποδομές, πολιτική σταθερότητα, εσωτερική διάθεση επενδύσεων.

Καμιά από τις μνημονιακές κυβερνήσεις δεν τα έκανε και η σημερινή ακόμη χειρότερα. Απλώς στρέφεται αποκλειστικά στη ρύθμιση του χρέους -που μπορεί να μην γίνει και πότε. Επιμένει ότι η επιβίωση της χώρας εξαρτάται από αυτό. Και δεν είναι μόνη της, το λένε και άλλοι. Ίσως γιατί όπως έλεγε ο Ιρλανδός συγγραφέας Τζωρτζ Μουρ: "Η εσφαλμένη λύση πάντα φαίνεται σαν η πιο λογική".