Εθισμός

Του Περικλή Δημητρολόπουλου

---

Τους ονομάζουν «νέους οπτιμιστές». Και πάνε κόντρα στη μαυρίλα της εποχής. Ποτέ δεν ζούσαμε περισσότερο και καλύτερα, λένε. Ποτέ δεν ήμασταν ασφαλέστεροι. Ποτέ δεν κινδυνεύαμε λιγότερο από πολέμους, επιδημίες ή εργατικά ατυχήματα.

Ο πιο γνωστός από τους φιλοσόφους αυτούς είναι ο 63χρονος Στίβεν Πίνκερ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Χάρβαρντ. Το καινούργιο του βιβλίο με τίτλο «Ο Διαφωτισμός σήμερα. Υπέρ του Ορθού Λόγου, της Επιστήμης, του Ανθρωπισμού και της Προόδου» κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Μπιλ Γκέιτς το διάβασε ήδη και έγραψε ότι είναι το καλύτερο βιβλίο που έχει διαβάσει στη ζωή του.

Ο Πίνκερ δεν δυσκολεύεται να απαντήσει με σαφήνεια στην ερώτηση «Τι είναι πρόοδος».Οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν ότι η ζωή είναι καλύτερη από τον θάνατο. Η υγεία είναι καλύτερη από την αρρώστια. Η ειρήνη είναι καλύτερη από τον πόλεμο. Η ελευθερία είναι καλύτερη από την τυραννία. Η γνώση είναι καλύτερη από την άγνοια. Ολα αυτά έχουν βελτιωθεί με την πάροδο των ετών. Αυτό είναι πρόοδος. Οτι ο χρόνος που καταναλώνουμε για να πλένουμε τα ρούχα έχει μειωθεί από 11,5 ώρες την εβδομάδα το 1920 σε 1,5 ώρα το 2014, με αποτέλεσμα να έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Οτι κινδυνεύουμε 37 φορές λιγότερο να μας χτυπήσει κεραυνός σε σχέση με τον περασμένο αιώνα, όχι επειδή σημειώνονται λιγότερες καταιγίδες, αλλά επειδή ξέρουμε να φυλαγόμαστε. Και ότι ο πόλεμος είναι παράνομος.

Ενας άλλος «νέος οπτιμιστής» είναι ο Σουηδός Γιόχαν Νόρμπεργκ. Το βιβλίο του «Δέκα λόγοι για να βλέπουμε το μέλλον με αισιοδοξία» ανακηρύχθηκε το 2016 από τον «Economist» βιβλίο της χρονιάς. «Είμαστε εθισμένοι στις κακές ειδήσεις, είναι στα γονίδιά μας», λέει ο 44χρονος πρώην αναρχικός και νυν υπερασπιστής του φιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης. «Η διόγκωση των κινδύνων ήταν ένας τρόπος επιβίωσης για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Ομως στη νέα οικονομία οι γνώσεις μας και οι τεχνολογικές μας δυνατότητες δεν παύουν να αυξάνονται. Μπορούμε φυσικά πάντα να παραπατήσουμε και να πέσουμε, αλλά θα πέσουμε πιο μαλακά».
Ολα αυτά μπορεί να φαίνονται βαρετά. Ξενέρωτα. Λίγο κατασκευασμένα. Κι όμως: οι «New York Times» έγραφαν πρόσφατα ότι ένα καινούργιο μάθημα στο Γέιλ με τίτλο «Ψυχολογία και Καλή Ζωή» έχει αναδειχθεί στο δημοφιλέστερο στην ιστορία του πανεπιστημίου. Στις 12 Ιανουαρίου λίγες ημέρες μετά την έναρξη των εγγραφών, είχαν γραφεί 300 άτομα. Μια εβδομάδα αργότερα, ο αριθμός είχε τετραπλασιαστεί. Ενας στους τέσσερις προπτυχιακούς φοιτητές παρακολουθεί τις διαλέξεις της Λόρι Σάντος για να μάθει πώς θα ζήσει πιο χαρούμενα και με λιγότερο άγχος.

«Ολα αυτά που πιστεύαμε πριν από 10 ή 20 χρόνια για το τι μας κάνει χαρούμενους, όπως το να κερδίσουμε το λαχείο ή να πάρουμε έναν καλό βαθμό, είναι λάθος», λέει η 42χρονη καθηγήτρια.

Να λοιπόν που ίσως αρχίσουμε σιγά σιγά να ξεπερνάμε τον εθισμό μας στις κακές ειδήσεις και να μαθαίνουμε να εκτιμάμε τις καλές πλευρές της ζωής. Να απαλλαγούμε από το σύνδρομο καταδίωξης, να πάψουμε να διογκώνουμε τους κινδύνους ενός πολέμου, να το πάρουμε τέλος πάντων αλλιώς.

ΠΗΓΗ ΝΕΑ