“Νομίζω ότι τόσο η Ελλάδα όσο και οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν αναταράξεις τους επόμενους δυο μήνες, ενόψει της επανεκλογής του Προέδρου Ερντογάν”. Η συγκεκριμένη αναφορά έγινε από τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζέφρι Πάϊατ στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Vice του Ant1 αλλά δεν έτυχε της δέουσας προσοχής. Γιατί, ειδικά, οι επόμενοι δύο μήνες;
Σεραφείμ Π. Κοτρώτσος
Το Στέϊτ Ντιπάρτμεντ φαίνεται πως έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο Τούρκος πρόεδρος ενδέχεται να προβεί σε μία εντυπωσιακή πολιτική κίνηση: να επισπεύσει τις προεδρικές εκλογές που είναι προγραμματισμένες για το Νοέμβριο του 2019 και να αξιοποιήσει το θετικό -όπως εκτιμούν στην Άγκυρα- γεωπολιτικό momentum οδηγώντας τη χώρα του στις κάλπες, φέτος το καλοκαίρι, με την ευκαιρία της επετείου των δύο ετών από το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Κι αυτό παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων. Πριν μερικές εβδομάδες, για παράδειγμα, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μεχμέτ Σιμζέκ είπε στο Reuters πως “ο Τούρκος πρόεδρος κατέστησε σαφές πως οι εκλογές θα γίνουν το Νοέμβριο του 2019 και όχι νωρίτερα”.
Σύμφωνα με πληροφορίες του anatropinews.gr, κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση στην Αθήνα έχουν ενημερωθεί από τον βοηθό υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουές Μίτσελ ότι “μια τέτοια πρωτοβουλία του Ερντογάν είναι πάνω στο τραπέζι και ενδεχομένως να υπάρξει πολιτικός αιφνιδιασμός”. Την ίδια εικόνα μετέφερε ο ανώτερος αξιωματούχος του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ και στον τομεάρχη Εξωτερικών της Ν.Δ Γιώργο Κουμουτσάκο κατά τη συνάντηση που είχαν προ ημερών στην Ουάσιγκτον. Και αυτό ακριβώς εννοούσε ο κ. Πάϊατ όταν προσδιόρισε ως εξαιρετικά επικίνδυνο διάστημα πιθανών αναταράξεων στο Αιγαίο και την Κύπρο το επόμενο δίμηνο (μέχρι τον Ιούνιο).
Η ανάλυση των Αμερικανών αναφέρει πως ο Ερντογάν σκοπεύει να αξιοποιήσει μια σειρά από γεγονότα.
Τη μεγάλη νίκη των τουρκικών δυνάμεων στο Αφρίν και τη συνέχιση της εκστρατείας στα εδάφη της Βόρειας Συρίας, πιθανώς και ανατολικά του Ευφράτη, αλλά και τη γεωπολιτική ενίσχυση της χώρας του μέσω της συμμαχίας με τη Ρωσία και, φυσικά, του μετώπου που έχει ανοίξει με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ.
Ο παροξυσμός του Τούρκου προέδρου δεν είναι, φυσικά, “ψυχολογικά υποκινούμενος” και θα ήταν σφάλμα να εκλάβει κανείς ως κάτι τέτοιο την κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας. Πρόκειται, όπως λένε, σοβαροί αναλυτές, για μία στρατηγική κίνηση που έχει ως ορίζοντα- ορόσημο το έτος 2023.
Ο Ερντογάν επιδιώκει να αναγορευτεί ως ο ισχυρότερος και πιο εμβληματικός ηγέτης της Τουρκίας μετά τον Κεμάλ Ατατούρκ. Ουσιαστικά, αναιρώντας το κεμαλικό δόγμα και κράτος. Στα 100 χρόνια, λοιπόν, από την ίδρυση της (Κεμαλικής) τουρκικής δημοκρατίας, επιθυμεί να είναι σε θέση να κηρύξει την ίδρυση του Νεο-Οθωμανικού κράτους, της νέας “πατρίδας”, δηλαδή, που θα εγγράψει γι αυτόν υποθήκες υστεροφημίας.
Υπό το πρίσμα αυτό, οι αναλύσεις των αμερικανικών think tank αναφέρουν πως το επόμενο διάστημα θα κάνει ότι μπορεί για να είναι σε θέση να υλοποιήσει το σχέδιό του προς το “2023”. Δεν είναι τυχαίο ότι, κατά την επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Τουρκία, τόσο η έναρξη λειτουργίας του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου (με τη συνδρομή της Ρωσίας), όσο και η προμήθεια και εγκατάσταση των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 τοποθετούνται χρονικά για το 2023. Αυτή είναι, επιπλέον, και η καταληκτική ημερομηνία για την καθέλκυση του πρώτου τουρκικού αεροπλανοφόρου -που θα ονομαστεί “Αναντολού”- αλλά και ενός μεγάλου αριθμού νέας γενιάς υποβρυχίων, όπως ο ίδιος ο Ερντογάν εξήγγειλε το καλοκαίρι του 2017.
Όλα αυτά συνθέτουν την εικόνα της νέας Τουρκίας ως περιφερειακής υπερδύναμης με στροφή προς τα ανατολικά, στο πλαίσιο του νεο-οθωμανικού δόγματος που διέπει το τουρκικό καθεστώς.
Παράλληλα, ο Ερντογάν φαίνεται πως έχει μεταβάλλει τη στρατηγική της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας του και έχει υιοθετήσει την επιδίωξη μιας “ειδικής σχέσης” με την Ε.Ε, κάτι που δεν απορρίπτουν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία. Στις Βρυξέλλες είναι απολύτως σαφές πως η σημερινή Τουρκία δεν πληροί βασικές προϋποθέσεις ένταξης, από την άλλη, όμως, δεν επιθυμούν να αποκόψουν τον ομφάλιο λώρο που “ψυχολογικά” συνδέει την Άγκυρα με την Ε.Ε. Κάτι τέτοιο θεωρείται επικίνδυνο εξαιτίας και του προσφυγικού ζητήματος που αποτελεί πάντοτε έναν μεγάλο κίνδυνο για τις ευρωπαϊκές χώρες. Κι αυτό, επιπλέον, αφαιρεί, πιθανώς, από την Ελλάδα το επιχείρημα ότι είναι η μοναδική χώρα που προάγει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας και επιτρέπει σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες να προχωρούν σε απευθείας συνεννοήσεις και διμερείς συμφωνίας με την Άγκυρα.
Τα παραπάνω συνιστούν ένα νέο γεωπολιτικό περιβάλλον που ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα και την Κύπρο. Στο πλαίσιο, για παράδειγμα, της επιδίωξης να εδραιωθεί πολιτικά και να φθάσει στο 2023 ως απόλυτος ηγεμών, ο Ερντογάν θα κλιμακώνει τις προκλήσεις στο Αιγαίο και την κυπριακή ΑΟΖ, επιδιώκοντας να συσπειρώνει τους οπαδούς του στο εσωτερικό αλλά και να εδραιώνει τη συμμαχία του με το κόμμα του Μπαχτσελί και ολόκληρο το εθνικιστικό σύστημα της γειτονικής χώρας.
Οι αναλύσεις στην Ουάσιγκτον, λοιπόν, οδηγούν στο συμπέρασμα πως δεν πρέπει να αποκλεισθούν κινήσεις αύξησης της έντασης στην περιοχή, ακόμα και με την πρόκληση “ελεγχόμενου” θερμού επεισοδίου (όσο ελεγχόμενο μπορεί να είναι κάτι τέτοιο). Αυτό θέλησε να εκφράσει με την αναφορά του ο Αμερικανός πρέσβης, ο οποίος φέρεται να έχει ενημερώσει σχετικά την ελληνική κυβέρνηση.
Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν πολύ καλά όλα αυτά τα σενάρια και ήδη οι Αλέξης Τσίπρας και Νίκος Κοτζιάς, με τους επιτελείς τους, προχωρούν στη διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής έναντι της Άγκυρας. Η ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ είναι βασικός πυλώνας αυτής της στρατηγικής. Το Νεώριο, η Ανδραβίδα και το στρατηγείο της Λάρισας είναι, για παράδειγμα, τρεις σημαντικές παράμετροι.
Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να περάσει το ναυπηγείο της Σύρου σε αμερικανό στρατηγικό επενδυτή, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως βάση συντήρησης και ανεφοδιασμού των αμερικανικών πολεμικών πλοίων που βρίσκονται στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και τον Περσικό κόλπο. Η βάση της Ανδραβίδας, δε, μπορεί να λειτουργήσει ως μερικό υποκατάστατο του τουρκικού Ιντσιρλίκ, ιδιαίτερα σε περιόδους ψυχρότητας -όπως τώρα- στις σχέσεις Ουάσιγκτον και Άγκυρας.
Ο “πόλεμος” δηλώσεων μεταξύ Ερντογάν και Νετανιάχου, επίσης, δείχνει πως η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει περαιτέρω της σχέσεις της με το Τελ Αβίβ, ως αντίβαρο στα τουρκικά σχέδια στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Η ίδρυση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας και η συγκρότηση ενός Ανωτάτου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας με την Κύπρο είναι δύο σχέδια που εξετάζονται από την κυβέρνηση και θα υλοποιηθούν πιθανότατα το επόμενο διάστημα.
Εάν, τέλος, αποδειχθούν ακριβείς οι πληροφορίες και αναλύσεις του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ για επίσπευση των εκλογών στην Τουρκία, είναι προφανές πως ο Ερντογάν ίσως επιδιώξει να ανεβάσει κι άλλο το “θερμόμετρο” στην περιοχή. Κι αυτό το λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους στο Μέγαρο Μαξίμου, το υπουργείο Εξωτερικών και το Πεντάγωνο. Και στο πλαίσιο αυτό ο Αλέξης Τσίπρας έχει καταστήσει σαφές στον Πάνο Καμμένο πως πρέπει να τεθούν υπό έλεγχο και να υπακούουν στο γενικό στρατηγικό πλαίσιο όλες οι δηλώσεις που γίνονται για την Τουρκία και τις επιδιώξεις της. Με στόχο να αποφεύγονται άσκοπες εντάσεις αλλά και να εκπέμπεται ενιαίο μήνυμα…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου